Οι Ισπανοί αποκαλούν τα χαρτονομίσματα των 500€ ως “τα Μπιν Λάντεν”. Όλοι ξέρουν ότι υπάρχουν αυτά τα χαρτονομίσματα και όλοι ξέρουν το πώς μοιάζουν, λέει το ανέκδοτο, αλλά κανένας δεν τα έχει δει στην πραγματικότητα.
Ένα χαρτονόμισμα, τεράστιας αξίας (το δεύτερο μεγαλύτερο στον κόσμο, έπειτα από το χαρτονόμισμα των 1000 ελβετικών φράγκων), γεμάτο με μέτρα ασφαλείας και το πλέον αγαπημένο μέσο μεταφοράς και ξεπλύματος βρώμικου χρήματος παγκοσμίως. Και ο λόγος είναι απλός· είναι ευκολότερο να μετακινηθεί, τόσο λόγω της πολύ μεγάλης αξίας που συγκεντρώνει σε έναν πολύ μικρό όγκο, αλλά και λόγω της απουσίας οικονομικών συνόρων μεταξύ των κρατών της ευρωζώνης.
Εάν, για παράδειγμα, ένα δίκτυο εμπορίας ναρκωτικών μαζέψει 2 εκατομμύρια ευρώ από τις διάφορες σκοτεινές γωνίες όπου πουλάει ναρκωτικά, τότε αυτά θα ζυγίζουν 40 κιλά εάν είναι σε χαρτονομίσματα των 50€ αλλά μόλις 4 κιλά εάν μετατραπούν σε πεντακοσάρικα. Η κυκλοφορία του χαρτονομίσματος των 500 ευρώ το 2002 ήταν “σαν ένα δώρο από τους Θεούς προς τους εμπόρους ναρκωτικών”, σύμφωνα με κορυφαίο στέλεχος της Κολομβιανής δίωξης ναρκωτικών. Για να μεταφερθούν ένα εκατομμύριο δολάρια χρειάζονταν δύο βαλίτσες. Τώρα, ένα εκατομμύριο δολάρια σε χαρτονομίσματα των 500€ χωράνε σε ένα σακίδιο πλάτης. Η ζωή των ναρκέμπορων έχει γίνει πολύ πιο εύκολη.
Επίσης, τα χαρτονομίσματα των 500 ευρώ δεν προδίδουν την παράνομη προέλευση τους με τόση ευκολία όσο μία βαλίτσα γεμάτη με μαφιόζικες ιταλικές λίρες, ή μία δέσμη ισπανικών πεσετών με άρωμα χασίς, και δεν χρειάζεται να μετατραπούν στο τοπικό νόμισμα μόλις περάσουν τα σύνορα μίας χώρας της ευρωζώνης.
Είναι χαρακτηριστικά τα νούμερα που δίνουν οι οικονομικές υπηρεσίες της Κολομβίας, της κυριότερης χώρας εξαγωγής ναρκωτικών παγκοσμίως· Μόνο το 2006 περίπου 200.000 ευρώ σε συνάλλαγμα δηλώθηκαν και μπήκαν νόμιμα στην Κολομβία. Αυτά ήταν κυρίως λεφτά τουριστών. Παρ’ όλα αυτά, την ίδια χρονία, περίπου 600.000.000€ βγήκαν από τη χώρα! Η τεράστια αυτή αναντιστοιχία είναι κυρίως επειδή τα επιπλέον ποσά δεν δηλώθηκαν – οι έμποροι κοκαΐνης έχουν μία τάση να μην συμπληρώνουν τις φόρμες δηλώσεως συναλλάγματος.
Το 2006, μόλις τέσσερα χρόνια έπειτα από την εισαγωγή του ευρώ στην ευρωζώνη, η ισπανική κυβέρνηση αποκάλυψε πως το ένα τέταρτο όλων των χαρτονομισμάτων των 500 ευρώ που βρίσκονται στην παγκόσμια κυκλοφορία, βρίσκονταν στην Ισπανία. Η Ισπανία είναι μία από τις κυριότερες εισόδους κοκαΐνης στην Ευρωπαϊκή αγορά.
Στο ίδιο μοτίβο είναι και τα στοιχεία από την Υπηρεσία Δίωξης Οργανωμένου Εγκλήματος της Αγγλίας, τα οποία καταλήγουν στο ότι το 90% των χαρτονομισμάτων των 500€ είναι στα χέρια του οργανωμένου εγκλήματος.
Το 2009, μία εσωτερική έκθεση της Κεντρικής Τράπεζας της Ιταλίας, προειδοποιούσε σχετικά με την χρήση του συγκεκριμένου χαρτονομίσματος από την ιταλική μαφία, λέγοντας πως επιδεινώνεται ακόμα περισσότερο το πρόβλημα της φοροδιαφυγής.
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, από τα χαρτονομίσματα συνολικής αξίας 896,4 δισεκατομμυρίων ευρώ που κυκλοφορούν, τα 291,6 δισεκατομμύρια είναι σε χαρτονομίσματα των 500 ευρώ. Δηλαδή το ένα τρίτο της αξίας των χαρτονομισμάτων που κυκλοφορούν, είναι σε πεντακοσάρικα. Παρ’ όλα αυτά είναι άφαντα από την κυκλοφορία.
Ο αριθμός των χαρτονομισμάτων των 500€, στην πάροδο του χρόνου. Τα νούμερα στον κάθετο άξονα είναι σε χιλιάδες.
Ακόμα και πριν από την είσοδο του ευρώ, υπήρχαν σχετικές προειδοποιήσεις· ο Τζέφρι Ρόμπινσον, συγγραφέας του The Laundrymen, ενός βιβλίου σχετικά με το παγκόσμιο ξέπλυμα χρημάτων, δήλωνε το 1998 πως με το χαρτονόμισμα των 500€ οι εγκληματίες θα τρίβουν τα χέρια τους από χαρά. “Εάν οι έμποροι ναρκωτικών και όσοι θέλουν να ξεπλύνουν βρώμικο χρήμα μπορούσαν να κουνήσουν ένα μαγικό ραβδί και να δημιουργήσουν έναν τέλειο κόσμο όπου θα μπορούσαν να μετακινούν ναρκωτικά από τη μία χώρα στην άλλη και να ξεπλένουν βρώμικο χρήμα με ευκολία, τότε θα δημιουργούσαν την ευρωζώνη”, δήλωνε.
Πριν από ένα μήνα, ο αναλυτής της Bank of America, Αθανάσιος Βαμβακίδης, κάλεσε την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να αποσύρει τα επίμαχα χαρτονομίσματα από την κυκλοφορία. Μία τέτοια ενέργεια, σημειώνει σε ενημερωτική του έκθεση, θα αποδυνάμωνε το ευρώ, παρέχοντας έτσι μία οικονομική ώθηση στο νόμισμα, και θα επέφερε ένα σημαντικό πλήγμα στους εγκληματίες.
Παρ’ όλα αυτά, δεν υπάρχει καμία ένδειξη ότι η ΕΚΤ θα ακολουθήσει τις συμβουλές των ειδικών. Ο Πρόεδρος της ΕΚΤ, Μάριο Ντράγκι, απαντώντας σε σχετική ερώτηση του ευρωβουλευτή Νικόλαου Σαλαβράκου, πέρυσι, δήλωσε πως η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα δεν σκοπεύει να αποσύρει τα πεντακοσάρικα, προσθέτοντας πως “τα τραπεζογραμμάτια υψηλής ονομαστικής αξίας παίζουν έναν σημαντικό ρόλο ως αποθηκευτικά μέσα πλούτου”.
Αλλά σύμφωνα με τον αναλυτή της Τράπεζας της Αμερικής, αυτή η ιδιότητα των χαρτονομισμάτων των 500€ ως “αποθηκευτικά μέσα πλούτου” είναι το πρόβλημα. Η απόδειξη βρίσκεται στο γεγονός πως αυτά τα τραπεζογραμμάτια καταλήγουν να αποθηκεύονται στα στρώματα και στα ιδιωτικά χρηματοκιβώτια, βλέποντας σπάνια το φως της ημέρας. Μία μελέτη της ίδιας της ΕΚΤ αναφέρει πως μόνο το ένα τρίτο αυτών των χαρτονομισμάτων χρησιμοποιούνται σε συναλλαγές.
Κι όμως οι διοικούντες την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, που δεν εκλέχτηκαν από κανέναν για κανούν αυτή τη δουλειά, αρνούνται οποιαδήποτε σύνδεση μεταξύ των χαρτονομισμάτων “Μπιν Λάντεν” και του οργανωμένου εγκλήματος. “Μπορείτε κάλλιστα να ισχυριστείτε ότι τα χαρτονομίσματα των Η.Π.Α. χρησιμοποιούνται από δίκτυα εμπορίας ναρκωτικών. Θα έπρεπε τα δολλάρια να αποσυρθούν από την οικονομία; Δεν υπάρχουν αποδείξεις ότι συγκεκριμένα χαρτονομίσματα χρησιμοποιούνται από εγκληματίες ή έχουν φτιαχτεί προκειμένου να ικανοποιήσουν τις ανάγκες αυτής της αγοράς” δήλωνε πριν από λίγο καιρό αξιωματούχος της Τράπεζας.
Σύμφωνα με ένα άρθρο του πρακτορείου Ρόιτερς τον Ιανουάριο του 2011, οι αμερικανικές αστυνομικές αρχές που ερευνούν την διακίνηση και το ξέπλυμα βρώμικου χρήματος συναντούν μονίμως την άρνηση της Κεντρικής Τράπεζας των Ηνωμένων Πολιτειών να τους παράσχει οποιαδήποτε πρόσβαση σε στοιχεία που κατέχει σχετικά με δυνητικά εγκληματικές μαζικές συναλλαγές τραπεζογραμματίων. Η Κεντρική Τράπεζα των Η.Π.Α. είναι ιδιωτική και ελέγχεται από ιδιωτικές τράπεζες, κάποιες από τις οποίες, όπως η HSBC και η Wachovia, έχουν καταδικαστεί για ξέπλυμα τεράστιων ποσών βρώμικου χρήματος.
Επιπροσθέτως, μέχρι το 2010, η Ευρωπαϊκή Κεντρική τράπεζα είχε μία συμβατική σχέση με την HSBC προκειμένου να διαχειρίζεται τα αποθεματικά της σε ευρώ, στο Χονγκ Κονγκ. Ουσιαστικά επρόκειτο για ένα χρηματοκιβώτιο, διαχειριζόμενο από την HSBC, για την ΕΚΤ, που αποθήκευε ευρώ από μαζικές αγορές και πωλήσεις τραπεζογραμματίων.
Σύμφωνα με την υπεύθυνη επιτροπή της αμερικανικής γερουσίας, τα αμερικανικά γραφεία της HSBC είχαν στήσει μία επιχείρηση μαζικών συναλλαγών τραπεζογραμματίων ύψους 300δις δολαρίων τον χρόνο, χωρίς κανένα αποτελεσματικό μέτρο εντοπισμού πιθανού ξεπλύματος βρώμικου χρήματος.
Και έτσι τίθεται το ερώτημα: Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, και το μέλος της με το μεγαλύτερο μερίδιο ελέγχου, η Γερμανική Μπούντενσμπανκ, παρέχουν πληροφορίες στις αστυνομικές αρχές σχετικά με τα προγράμματα μαζικών συναλλαγών τραπεζογραμματίων, που πιθανόν να οδηγήσουν στην αποκάλυψη ξεπλύματος βρώμικου χρήματος; Βασιζόμενοι στις πρότερες δηλώσεις των αξιωματούχων τους, που αρνούνται οποιαδήποτε σχέση του ευρώ με το οργανωμένο έγκλημα, μάλλον είναι φανερή η απάντηση.
